COP28’de ülkeler ilk kez iklim kriziyle mücadele için fosil yakıtlardan uzaklaşma çağrısı yaptı: Anlaşma metninde neler var?
COP28 Başkanı Sultan el-Jaber, anlaşmanın iklim değişikliğine “kapsamlı bir yanıt” sunduğunu ve “1,5 derece eşiğini ulaşılabilir tutmak için sağlam bir eylem planı” temsil ettiğini söyledi.
Anlaşmanın metni, birçok konferans katılımcısının da talep ettiği gibi, ülkelere enerji sistemlerinde fosil yakıt kullanımından vazgeçmeleri yönünde çağrıda bulunuyor.
Metin, sıcaklık artışlarını 1,5°C ile sınırlamak için derin, hızlı ve sürekli azalmaların gerekli olduğunu kabul ediyor.
Anlaşmada fosil yakıtlardan ilk kez bahsedilmesi çoğu müzakereci tarafından önemli görüldü.
BBC iklim muhabiri Esme Stallard, COP28’deki raporunda anlaşma metnindeki değişiklikleri şu şekilde özetliyor:
“Üstlenebilir” yerine “Katkıda bulunabilir”
Eski metin, ülkelerin bir dizi eylem “alabileceğini” söylüyordu. Metin artık “ülkeleri katkıda bulunmaya davet ediyor”.
“Azaltmak” yerine “değiştirin”
Önceki taslakta ülkelerin “fosil yakıtların hem tüketimini hem de üretimini azaltabileceği” belirtiliyordu. Artık ülkeleri “enerji sistemlerinde fosil yakıtlardan aşamalı olarak uzaklaşmaya katkıda bulunmaya” “davet ediyor”.
Emisyonlar zirveye ulaşıyor
Nihai taslakta, küresel ısınmanın 1,5°C ile sınırlandırılması için sera gazı emisyonlarının 2025 yılına kadar zirveye ulaşması gerektiği belirtiliyordu. Ancak yeni taslakta, bilimsel modellerin emisyonların 2025 yılına kadar zirveye ulaşacağını tahmin ettiği kabul ediliyor.
farklı zamanlamalar
Tüm ülkelerin aynı anda emisyonlarını azaltmaya başlamaması gerektiğini, bunun ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlı olduğunu kabul eden yeni bir metin var. Gelişmekte olan ülkeler karşılaştıkları farklı ekonomik koşullar nedeniyle bu tanımı talep etmişlerdir.
“30 YIL SONRA İLK KEZ FOSİL YAKITLARIN SONUNA ULAŞABİLİRİZ”
Avrupa Komisyonu’nun iklim kriziyle mücadeleden sorumlu komiseri Wopke Hoekstra, anlaşma taslağı hazırlanırken yaptığı basın açıklamasında anlaşmanın “gerçekten önemli olabileceğini” söyledi.
Hoekstra, COP metninde fosil yakıtlardan ilk kez bahsedilmesine atıfta bulunarak, “30 yıldır ilk kez fosil yakıtların sonunun başlangıcına ulaşıyor olabiliriz” dedi.
Planın, küresel ısınmayı hayati bir hedef olan 1,5°C ile sınırlandırma hedefine ulaşma yolunda “çok önemli bir adımı” temsil ettiğini söyledi.
Daha önce hiçbir iklim zirvesinde ülkeler petrol, gaz ve kömürden vazgeçmeyi kabul etmemişti.
Fosil yakıtlar iklim değişikliğinin ilk akla gelen nedenlerinden biri olmasına rağmen bugüne kadar iklim konferansı anlaşma metinlerinde nadiren bahsedilmiştir.
Anlaşmaya varılabilmesi için “Paris Anlaşması kapsamında durumun ilk değerlendirmesi” başlıklı anlaşma taslağının iklim zirvesine katılan 198 ülke tarafından onaylanması gerekiyordu.
Ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Pazartesi günü delegelere sunduğu taslak, “son derece yetersiz” ve “tutarsız” olarak nitelendirilerek tepkilere yol açtı.
Salı sabahı sona ermesi beklenen konferansta fosil yakıt kullanımının sınırlandırılması için alınacak sonraki tedbirler konusunda anlaşmaya varılamaması nedeniyle müzakereler bu sabaha kadar devam etti.
ADA DEVLETLERİ VE SİVİL TOPLUM NASIL TEPKİ GÖSTERDİ?
39 ada devletinden oluşan Küçük Ada Devletleri Birliği’nin başkanı olan Somoa’nın müzakerecisi, anlaşmaya ilişkin kararın onların yokluğunda alındığını söyledi.
Baş müzakereci Anne Rasmussen, “Bu süreçten dolayı hayal kırıklığına uğradık” dedi.
Güney Amerika ülkesi Bolivya, “Son sekiz yıl, gelişmiş ülkelerin sorumluluklarını silmeye yönelik yoğun çalışmalarıyla geçti” diyerek, anlaşmayı eleştirerek, bunun dünyayı daha eşitsiz ve adaletsiz hale getireceğini söyledi.
Uluslararası İklim Eylemi Ağı (CAN), konuya ilişkin basın açıklamasında, ilk kez sivil toplum çalışmalarının katkısının fosil yakıt çağının sonuna gelindiğinin sinyalini verdiğini vurguladı.
Ancak CAN, “Fosil yakıtlardan uzaklaşma yolculuğu daha baştan risk altında çünkü bu enerji geçişinin nasıl finanse edileceği ve tarihi sorumlulukları olanların bölgedeki savunmasız insanlar ve ülkeler için adalet ve eşitliği sağlamak için neler üstleneceği konusunda bir fikir birliği yok” uyarısında bulundu. Küresel Güney”.
Açıklamada, “Fon eksikliği ve anlaşmadaki yanlış çözüm boşlukları, fosil yakıt endüstrisinin fosil yakıtlardan tamamen uzaklaşmayı engellemesine yönelik açık bir kapı olamaz” denildi. ifadelerine yer verildi.
